Daltonizm to choroba polegająca na zaburzeniu postrzegania barw, która nazywa jest też czasami ślepotą barw. Jest to choroba dziedzina i recesywna, która jest jednocześnie ściśle związana z chromosomem X. Schorzenie to jest spowodowane faktem iż w barwnik w czopkach nie jest w ogóle wytwarzany lub ma nieprawidłową budowę. Sprawia to, że nie może on spełniać funkcji do których jest stworzony. Ślepota barw powoduje przede wszystkim problemy z percepcją barwy zielonej i czerwonej. Według niektórych z światowych badań daltonizm występuje u około 1 procenta kobiet i u około 8 procent mężczyzn.
To, że widzimy otaczający nas świat w prawidłowych barwach zawdzięczamy fotoreceptorom, które znaleźć możemy w nabłonku wzrokowym naszej siatkówki. Nabłonek ten jest jedną z 10 warstw większej struktury skupionej wokół siatkówki. Owe fotoreceptory dzielą się na pręciki i czopki. I to właśnie te drugie, czyli czopki, odpowiadają w naszym organizmie za prawidłowe widzenie barw. Czopki te znajdujące się w nabłonku wzrokowym, zawierają w sobie barwniki wzrokowe.
Mowa tu m.in o cyjanopsynie i rodopsynie. Chemiczna aktywność tych dwóch barwników wzrokowych zmienia energię świetlną docierającą do naszych oczu w odpowiedni impuls nerwowy. Każdy z czopków jest wrażliwy na zupełnie inne długości fal znajdujących się w zakresie widma światła widzialnego. Część z nich są dzięki temu bardziej wrażliwe na barwę zieloną, drugie bardziej na barwę czerwoną, a z kolei trzecie bardziej na barwę niebieską. Wszystkie te barwy tworzą wspólnie zbiór nazywany powszechnie barwami podstawowymi.
Ślepota barw jest schorzeniem dziedziczonym z pokolenia na pokolenie w sposób recesywny. Mężczyźni są o wiele bardziej predysponowani do otrzymania wadliwego chromosomu odpowiedzialnego za daltonizm. Wszystko to spowodowane jest tym, że mężczyźni posiadają jedynie jeden chomosom X. Skutkiem tego jest to, że wśród mężczyzn występowanie daltonizmu jest co najmniej kilka razy większe niż u kobiet.
Oczywiście daltoznim nie występuje tylko u człowieka. Również zwierzęta mogą chorować za ślepotę barw. Jest to szczególnie dobrze widoczne u psów.
Wiele badań pokazuje, że siatkówka u psów zawiera dwa rodzaje czopków, które odpowiadają u nich za prawidłowe widzenie otaczających ich kolorów. Czopki te są u psów wrażliwe na kolor niebieski i żółty, co oznacza że pozwalają one na odróżnianie tych dwóch barw. Dla porównania ludzkie oko posiada w nabłonku wzrokowym aż trzy rodzaje czopków. Skutkuje to tym, że ludzie posiadają o wiele szerszy zakres kolorów, które potrafią widzieć.
Jay Nietz z Uniwersytetu w Kalifornii w Santa Barbara, przeprowadził bardzo ciekawe badania, których wyniki mogą dać szerszy kontekst i odpowiedzi na pytanie czy psy widzą kolory, a jeśli widzą to w jakim zakresie.
Badał on postrzeganie kolorów przez te zwierzęta
Badanie polegało na pokazywaniu psom trzech jasnych paneli z rzędu. Dwa z paneli były tego samego koloru, natomiast trzeci posiadał zupełnie inny kolor. Psy miały za zadanie znalezienie i pokazanie tego panelu, który był inny, a następnie naciśnięcie niepasującego do reszty panelu. Jeżeli pies wskazał poprawny panel, to zostawał nagradzany przez badacza swoim ulubionym smakołykiem, który był mu dostarczany za pomocą specjalnej maszyny do miseczki znajdującej się poniżej panelu.
Profesor z kalifornijskiego uniwersytetu potwierdził w swoim badaniu to czy psy widzą kolory. Wyniki badań były jasne: tak, psy potrafią faktycznie rozróżniać kolory. Równie ważny jest jednak fakt, że rozróżniają one zdecydowanie mniej kolorów niż człowiek. Dla przykładu człowiek widzi tęczę jako zbiór koloru fioletowego, niebieskiego, zielonego, niebiesko-zielonego, pomarańczowego, czerwonego i żółtego.
Psy natomiast taką samą tęczę będą widziały w kolorze granatowym, niebieskim, szarym, jasno żółtym, ciemno żółtym i szarym, a więc w o wiele zimniejszych kolorach. Psy widzą kolory otaczającego ich świata jako kolor żółty, niebieski i szary. Kolor zielony, żółty i pomarańczowy jest przez psy widziany jako żółtawy, natomiast kolor fioletowy i niebieski jako niebieski.
